جغرافیای طبیعی مصر
| نام کشور | فارسی: مِصر، عربی: مَصر، انگلیسی: Agypt |
| مکان | شمال شرق آفریقا |
| شناسه منطقه زمانی | Central Africa Time (CAT), UTC +2 |
| زبان | عربی |
| پایتخت | قاهره |
| نوع حکومت و ساختار سیاسی | جمهوری عربی |
| زبان های رسمی | عربی، مصری |
| واحد پول | جنیه |
جغرافیای طبیعی مصر مدخلی است به زبان فارسی که در پژوهشگاه مطالعات تقریبی در راستای نگارش کلان پروژه جریان های فکری و مذهبی جهان اسلام نوشته شده است. هدف از ایجاد این مدخل آشنایی با کشور مصر در جهت پیشبرد کلان پروژه جریان شناسی جهان اسلام است. مصر یکی از مهم‌ترین کشورهای تأثیرگذار در ایجاد و حفظ وحدت بین مسلمانان است.
جغرافیای طبیعی مصر
جمهوری عربی مصر، کشوری است پهناور در شمال شرق قاره افریقا و در تقاطع سه قاره کهن و تاریخ‌ساز جهان. مساحت این کشور بالغ بر (1/001/449) کیلومتر مربع بوده و از نظر وسعت، بیست و هشتمین کشور جهان محسوب میگردد. در شمال مصر دریای مدیترانه و در شرق آن دریای سرخ قرار دارد. از سمت جنوب با سودان و از سوی باختر با کشور لیبی همسایه است. در ناحیه صحرای سینا نیز با نوار غزه و فلسطین اشغالی هم‌مرز است. پایتخت کشور مصر شهر بزرگ قاهره است و از دیگر شهرهای مهم آن می‌توان به اسکندریه، اسوان، جیزه، فیوم و پورت سعید اشاره کرد. شهرهای کوچک‌تری نیز در این سرزمین وجود دارند که به واسطه وقوع جنگ جهانی دوم در آنها شهرت یافته‌اند که از آن جمله می‌توان به سلوم، بردیا، مطروح و العلمین اشاره کرد. این کشور از 26 ایالت یا استان و یک شهر مستقل از نظر ادارای به نام الأقصر که تحت حاکمیت حکومت مرکزی قرار دارد، تشکیل یافته است.
جدول شمارۀ 1 ـ تعداد واحدهای تقسیمات کشوری مصر
| ردیف | نام ایالت | شهرستان | شهر | دهستان | ده/کفَر | بخش | ناحیه |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | آسوان | 5 | 10 | 93 | 853 | - | - |
| 2 | اسیوط | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 3 | اسکندریه | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 4 | بحیره | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 5 | بنی | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 6 | سویف | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 7 | قاهره | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 8 | دقهیلیه | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 9 | دمیاط | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 10 | فیوم | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 11 | جیزه | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 12 | غربیه | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 13 | اسماعیلیه | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 14 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 15 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 16 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 17 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 18 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 19 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 20 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 21 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 22 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 23 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 24 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 25 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 26 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
| 27 | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال | مثال |
در شرق و شمال شرقی این کشور شبه‌جزیرة سینا واقع شده و تا پیش از قرن نوزدهم کاملاً به خاک مصر متصل بود. اما در سده بیستم به تبعیت از گذشتگان، آب‌راهی میان سرزمین اصلی و سرزمین سینا گشوده شد، تا بدین وسیله دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل نمایند. این آب‌راه که سوئز نام گرفته است 168 کیلومتر طول دارد (www.wikipedia.com) و مسیر پر اهمیت ارتباطی میان سه قاره افریقا، آسیا و اروپا به شمار می‌رود.
بخش‌های سرزمینی کشور مصر
به لحاظ جغرافیایی سرزمین مصر به چهار بخش تقسیم می‌شود: 1. دره و دلتای رود نیل: مساحت دره و دلتای این رود بزرگ مجموعاً به 33هزار کیلومتر مربع بالغ میگردد که تقریباً 4درصد از کل مساحت کشور را تشکیل می‌دهد. 96درصد از مساحت مصر را صحرا دربرگرفته و نوار باریک رود نیل به طول 1530 کیلومتر، رگ حیاتی آن است. (سید مهدی تکیه‌ای، مصر، تهران وزارت امور خارجه، 1375، ص1) 2. صحرای غربی: بخش واقع در کناره غربی رود نیل تا مرزهای غربی مصر را صحرای غربی می‌نامند. مساحت این بخش حدوداً 671هزار کیلومتر مربع است و تا کرانه‌های دریای مدیترانه امتداد می‌یابد. این بخش از کشور را تپه‌های صخره‌ای دربرگرفته و از نظر تراکم جمعیت نیز در سطح پائینی قرار دارد. 3. صحرای شرقی: مساحت این بخش از کشور مصر که از غرب به رود نیل و از شرق به دریای سرخ محدود شده است در حدود 225 هزار کیلومتر مربع است. و عمدتاً آب و هوای بیابانی و خشک دارد. 4. شبه جزیره سینا: این شبه جزیره در حدود 60 هزار کیلومتر مربع و به شکل مثلثی است که قاعده آن در شمال و رأس آن در جنوب قرار گرفته است. (تکیه‌ای، پیشین، صص 1ـ3) آب و هوای مصر در نقاط مختلف متفاوت است. در تابستان در صحراها، هوا گرم و خشک و در دیگر نواحی گرم و مرطوب است. صحرای شرقی و غربی و کناره‌های دریای سرخ هوای گرم و یکسانی دارد، ولی شمال کشور دارای آب و هوای مدیترانه‌ای است. هوای مصر تقریباً در تمام فصول غبار آلود است. علاوه بر گرد و غبار، ذرات معلق شن نیز هوای بیابانی مصر را همراهی می‌کند. اما در فصل بهار این گرد و غبار به صورت طوفان‌های موسمی شن نمایان می‌شود. 96 درصد از این سرزمین را صحرا تشکیل داده است. مصر در مجموع کشور کم‌ارتفاعی بوده و بلندترین نقطه در این سرزمین کوه «کترنیه»(Katarnieh) در صحرای سینا است که 2642 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. مصر از لحاظ منابع طبیعی کشوری متوسط بوده و دارای معادنی از قبیل نفت و گاز و فسفات است. تولید نفت خام در مصر در دهه گذشته تقریباً 870 هزار (تکیه‌ای، پیشین، ص 47) بشکه در روز است که بخشی از آن صادر می‌شود. نفت، سنگ آهن، فسفات، سنگ نمک، منگنز، سنگ آهک، طلا، ذغال سنگ، نقره، نیکل، تنگستن، مس و گوگرد مهم‌ترین معادن مصر هستند. کشاورزی و زراعت در مصر اساساً در حاشیه رود نیل شکل گرفته است. محصولات اصلی تابستانی این صنعت، شامل پنبه، برنج، ذرت و محصولات زمستانی آن عمدتاً گندم، لوبیا و برخی سبزیجات است. اما از لحاظ مواد غذایی، این کشور وابستگی زیادی به خارج دارد و حدود نیمی از نیاز غذایی خود را وارد می‌کند.