واجب کفایی

واجب کفایی یکی از انواع واجبات دینی و شرعی است که در برابر واجب عینی قرار می‌گیرد. مخاطبان واجب کفایی عموم مردم هستند. اگر چه این واجب در مرتبه اول متوجه شخص خاصی نیست، ولی اگر هر یک از اشخاص آن واجب را انجام دهد از عهده سایرین ساقط می‌شود و هدف شارع تامین خواهد شد. مثلا امر به معروف و نهی از منکر، دفن میت و یا برخی از مشاغل چون نانوایی و ....جزء واجبات کفایی به حساب می‌آید.

اقسام واجب کفایی

واجبات کفایی به دو نوع خاص و عام تقسیم می‌شود.

واجب کفایی عام

واجب کفایی عام واجبی است که تمام مکلفین قادر بر انجام آن هستند. مثل تطهیر مسجد از نجاست و یا غسل‌میت.

واجب کفایی خاص

واجب کفایی خاص واجبی است که فقط متعلق به گروه خاصی از افراد مکلف است، مثل قضاوت کردن و یا فتوا دادن و یا درمان بیماری‌ها که این واجب فقط بر عهده قضات، مجتهدین و یا دکترها می‌باشد. در چنین مواردی اگر افراد متخصص هیچ اقدامی انجام ندهند، بر افراد عادی واجب کفایی است که آن عمل را از متخصصین مطالبه کنند.

تفاوت واجب کفایی و عینی

تکالیف واجب شامل عموم افراد می‌شود. در این بین واجب کفایی نیز در ابتدا شمول عام دارد با این تفاوت که چون مخاطب خاصی ندارد، پس آنچه برای شارع اهمیت دارد، انجام آن از طرف شخص یا اشخاص است تا از عهده دیگران ساقط شود. با این حال، اگر هیچیک از افراد مکلف اقدام به انجام واجب نکنند، به طور جمعی مرتکب معصیت شده اند. تفاوت دیگر واجب کفایی و واجب عینی در این است که محور واجب کفایی مصالح عموم جامعه و افراد مربوط به آن است. زیرا مهم نفس عمل می‌باشد اما فایده آن به همه جامعه سرایت می‌کند. بر خلاف واجب عینی که مصالح آن فقط متوجه خود فرد خواهد شد.با استفاده از بر خلاف واجب عینی که برای هر شخصی متعین است و ربطی به عمل دیگران ندارد. نمونه‌هایی چون غسل‌میت و کفن و دفن و نماز بر آن ، تطهیر مسجد از نجاست، جهاد، امر‌به‌‌معروف‌ و نهی از‌منکر، نجات جان انسانی که در خطر مرگ است و تحصیل علوم دینی، بخشی از واجبات کفایی می‌باشد.