شیخ جفری
| شیخ جفری | |
|---|---|
 | |
| نام‌های دیگر | شیخ بن محمد بن شیخ بن حسن بن علوی بن محمد بن أبی‌بکر |
| اطلاعات شخصی | |
| سال درگذشت | 1222 ق، ۱۱۸۶ ش، ۱۸۰۷ م |
| فعالیت‌ها | عالم دین و مصلح اجتماعی، شاعر صوفی از مبلغان اسلام در سرزمین هند |
شیخ بن محمد الجفری (1137 - 1222 هـ) عالم دین و مصلح اجتماعی، شاعر صوفی از مبلغان اسلام در سرزمین هند است. او نقش اساسی در تبلیغ و گسترش اسلام در منطقه مالابار هند داشت و به توسعه تعالیمش در موضوعات عقیده، شریعت و طریقت پرداخت و علاوه بر آن مشارکت‌های ادبی در دوران شکوفایی شعر عربی در کرالای هند قابل توجه است[۱].
نسب
شیخ بن محمد بن شیخ بن حسن بن علوی بن محمد بن أبی‌بکر بن عبدالرحمن بن عبدالله التریسی بن علوی الخواص بن أبی‌بکر الجفری بن محمد بن علی بن محمد بن أحمد الشهید بن الفقیه المقدم محمد بن علی بن محمد صاحب مرباط بن علی خالع قسم بن علوی بن محمد بن علوی بن عبیدالله بن أحمد المهاجر بن عیسی بن محمد النقیب بن علی العریضی بن جعفر الصادق بن محمد‌الباقر بن علی زین‌العابدین بن الحسین السبط بن الإمام علی بن أبی‌طالب، والإمام علی زوج فاطمة بنت محمد ﷺ. او با 31 نفر فاصله نسبش به پیامبر اکرم می‌رسد.
تولد و تربیت
وی در سال 1137 هجری قمری در روستای الحاوی از توابع شهر تریم از توابع حضرموت یمن چشم به جهان گشود و در سایه علم و فضیلت رشد یافت و قرآن کریم را در کودکی نزد پدرش حفظ کرد. پدر و اجدادش به علوی می‌رسد. جد سومش به امام عبدالله الحداد می‌رسد. شیخ اصول علوم خود را از علمای الحاوی و تریم گرفت. او در اوایل جوانی به تجارت پرداخت و سپس به علوم دینی اشتغال یافت و راه تصوف را پیش گرفت[۲].
اساتید
او از علمای سادات علوی بهره‌مند شد که بعضی از آنها عبارتند از:[۳]
- عبدالرحمن بن عبدالله بلفقیه
- برادرش عبدالرحمن بن محمد الجفری
- حسن بن عبدالله الحداد
- عبدالرحمن بن عبدالله الحداد
- محمد بن حامد السقاف
شاگردان
تربیت یافتگان مکتب روحی و تصوفی او عبارتند از:[۴].
- عبدالله بن أحمد باسودان
- عمر بن عبدالرحمن البار
- عمر بن طه البار
- عبدالله بن علی بن شهاب‌الدین
- حسن بن صالح البحر
- علوی بن محمد مولی الدویلة
- أحمد بن محمد الحبشی
- محمد صالح الریّس
- عبدالوهاب بن عبدالقادر الویلوری
- علی البلنکوتی
- محیی الدین بن علی الکالیکوتی
هجرت به میلبار
او در سال ۱۱۵۹ هجری قمری سوار بر کشتی تجاری به شهر کالیکوت در ملابر هند سفر کرد و در ساحل ملابر مورد استقبال قاضی محی‌الدین بن علی و عده‌ای از سران مسلمانان در آنجا قرار گرفت. او با هدف تبلیغ و نشر اسلام به آنجا رفت و در آنجا به اصلاح وضعیت جامعه در بعد اجتماعی، سیاسی و مذهبی پرداخت و توانست تعصب افراطی حاکم بین مردم را از بین ببرد. او به هندوها نزدیک شد و به امور آنان رسیدگی کرد و عاملی جهت پذیرش اسلام از سمت آنان شد. او مساجد و مدارس دینی بسیاری را در سراسر کرالا تأسیس کرد. سپس عازم حجاز شد و در میان شهرهای آن مدتی سکونت داشت سپس وارد عمان، یمن، شام و مصر شد و به تریم بازگشت و چند سالی را در آنجا گذراند و سپس به کلیکوت بازگشت و با سلطان حیدرعلی و پسرش سلطان تیبو ارتباط نزدیک داشت.
آثار
او کتاب‌هایی در تبیین عقاید اهل سنت و جماعت تألیف کرد و در حل مسائل فوری که اسلام و امت اسلامی را تحت تأثیر قرار می‌داد و کتب دیگری مشارکت داشت، از جمله:
- «کنز البراهین الکسبیة والأسرار الغیبیة لسادات مشایخ الطریقة الحدادیة العلویة»
- «نتیجة أشکال قضایا مسلک جوهر الجواهریة، وبرهان سلطان مشایخ الطریقة العیدروسیة القادریة»
- «الإرشادات الجفریة فی الرد علی الضلالات النجدیة»
- «الکوکب الدری فی نسب السادة آل الجفری»
- «مضاعف الرزانة»
- «مقامات»
- شرح قصیدة حبیب عبدالله الحداد
- دیوان شعر
وفات
وی در روز پنجشنبه هشتم ذی القعده سال 1222 هجری قمری درگذشت و در کنار منزلش در کلیکوت به خاک سپرده شد. این خانه امروزه به «بیت الجفری» معروف است[۵].
پانویس
- ↑ السقاف, عبدالله بن محمد (1356 هـ). تاریخ الشعراء الحضرمیین. الجزء الثانی. القاهرة، مصر: مطبعة حجازی. صفحة 218
- ↑ المشهور, عبدالرحمن بن محمد (1404 هـ). شمس الظهیرة (PDF). الجزء الثانی. جدة، المملکة العربیة السعودیة: عالم المعرفة. صفحة 408
- ↑ زبارة, محمد بن محمد بن یحیی (1998). نیل الوطر من تراجم رجال الیمن فی القرن الثالث عشر. الجزء الثانی. بیروت، لبنان: دار الکتب العلمیة. صفحة 26
- ↑ الحبشی, عیدروس بن عمر (1430 هـ). عقد الیواقیت الجوهریة. الجزء الأول. تریم، الیمن: دار العلم والدعوة. صفحة 527
- ↑ شیخ الجفری