احمد بن عاشر
أحمد بن محمد بن عمر بن عاشر الأندلسی در اندلس متولد و به سال1364 هجری قمری در شهر سلای مغرب درگذشت. وی در سلا یکی شیوخ بزرگ تصوف به شمار می‌آید. وی از نوادگان خاندان سلاویة آل اعمـار به شمار می‌آید[۱].
زندگی علمی
احمد بن عشر به نام «بشمنیه» از کشور اندلس به دنیا آمد و در آنجا بزرگ شد و قرآن را حفظ نمود و علوم پایه را فراگرفت و سپس از آنجا به جزیره سبز نقل مکان کرد و مدتی در آنجا اقامت گزید. مدتی در آنجا به تعلیم کتاب الله پرداخت و با بزرگان علم و مقام آن خطه از جمله شیخ ابوسرحان مسعود الابله ملاقات کرد سپس به حج رفت و سپس به مغرب بازگشت و وارد شهر فاس شد و ساکن آنجا شد.
زندگی
مدتی در آنجا بود، سپس به رفتگر زیتون سفر کرد و مدتی در آنجا اقامت گزید. در روایتی متفاوت در برخی جزئیات، در اوایل قرن هشتم هجری در زمان پادشاهی ابوعنان فارس المرینی به همراه خانواده اش وارد مغرب شد. ابتدا عازم فاس شد و سپس برای زیارت به حجاز رفت و پس از بازگشت از مکه در مکناسة الزیتون واقع در مغرب اقصی سکونت گزید و سپس یک بار برای همیشه در شهر سلا در سال 1350 ساکن شد.
فعالیت‌ها
هنگامی که احمد بن عاشر به شهر سلا نقل مکان کرد، در رباط الفتح در خانقاه و گوشه ابی عبدالله یابوری اقامت گزید و به مردی تاثیر‌گذار در احیای علوم در رباط بدل شد. پس از یک دوره رکود که به دنبال ضعف دولت الموحدین مغرب پس از جنگ العِقاب تا به قدرت رسیدن بنی مرین رخ داد بن عاشر نزد شیخ یابوری بود شیخ او را «جوان خوشبخت و صالح» خطاب می‌کرد و به او سفارش می‌کرد که در کنار او باشد و به علایقش رسیدگی کند. او نیز خلوتی برگزید و به تعلیم قرآن برای بچه‌ها اقدام کرد. او در خوردن به اقل خوردنی ها اکتفا می‌کرد زیرا با نسخه‌برداری و فروش کتاب‌ها به‌ویژه «عمدة الاحکام» و در عین حال حفظ و درک آنان روزگار می گذراند.پس از وفات شیخ الیابوری، احمد بن عاشر به سوی سلاء حرکت کرد و از آن جا در خانقاه ابی زکریا واقع در نزدیکی مسجد جامع و در خانه شیخ ابی عبدالله محمد بن عیسی شاگرد شیخ ابی زکریا فرود آمد.
در زبان دیگران
عبدالله التلیدی در کتاب خود «المطرب فی مشاهیر أولیاء المغرب»می گوید:احمد بن عاشر اندلسی ساکن و مدفون در سلا شخصیتی است که در زهد و تقوا بی نظیر بود.
از شاگردان ابن عاشر علی بن ایوب الرباطی که می گوید: «کسی که گمان کند حق در چیزی غیر از قرآن است گمراه می‌شود. همچنین از شاگردان او محمد الحلفاوی الشبیلی است که در فاس اقامت گزید و عرفان را از ابویعقوب الزیات گرفت و از جمله ابن ابی مدین عثمانی است که می‌گفت: خود را با اخلاق اسلامی تربیت کنید که شما را به دیدار الهی برساند. با اخلاق اسلامی است که شما را از محضر الهی آگاه می‌کند.» و ابن عباد، صاحب الرسائل الکبرى والصغرى، شاید از متأثران آثار اندلسی بوده که ابن بشکوال به آن اشاره کرده است. پیوند برخی از آنها مانند کتاب کرامات الصالحین نوشته عبدالرحمن بن فطیس در سی جلد و کتاب الحاوی الجامع بین التوحید والتصوف والفتاوی معسکری مؤلف «السحابة فیمن دخل المغرب من الصحابة» و کتاب الإفصاح عمن عرف بالأندلس بالصلاح ابوالبرکات بلفیقی در اندلس به نیکی شناخته شده است و أنوار الأفکار فیمن دخل جزیرة الأندلس من الزهاد والأبراراثر ابن الصقر او در سال 559 هجری قمری درگذشت.
امام ابن عاشر در رجب سال چهارم به آنچه در «السیلسیل الاثاب» حضرمی است یا پنج در «انس الفقیر» ابن قنفذ شصت و هفتصد وفات یافت. در سلا نرسیده به مسجد اعظم دفن شد و قبرش مشهور است و تا کنون زیارتگاهی بوده و در نزدیکی آن قبرستانی شکل گرفته که جمعی از یارانش که پیش از او از دنیا رفته اند. دفن شد و زیارت وی تا به امروز ادامه دارد[۲].
پانویس
- ↑ عبدالعزیز بن عبدالله، مصادر التصوف المغربی، التاریخ العربی، عدد: 22
- ↑ أحمد بنعاشر