ابوعلی دقاق نیشابوری

از ویکی‌وحدت
سری سقطی
مزار دقاق نیشابوری
نام حسن بن علی بن محمد نیشابوری
نام‎های دیگر أبو علی الدقاق
درگذشت 405 یا 412ق

أبو‌علی الدقاق او حسن بن علی بن محمد نیشابوری دارای اصالتی نیشابوری زاهد، عارف و شیخ صوفیه بود. او هم‌نشینی با أباالقاسم النصر آبادی و أبی‌القاسم القشیری را تجریه کرده است. قشیری با فاطمه[۱] دختر دقاق ازدواج کرد[۲].

احوالات

او به کار موعظه در باب معرفت مشغول بود همانطور که صاحب شذرات الذهب از الکواکب الدّریّة فی تراجم الصوفیة نقل می‌کند: او منبع جوشان علم، اهل مدارا و حلم، روشی پسندیده در زندگی و در طریقت پیرو جنید و اسراری را همچون سری سقطی در بر داشت. مذهب شافعی را از قفّال، حصری و دیگرانی فراگرفته بود. در اصول، فقه و ادبیات سرآمد بود. تا آن که در سفری او را یافتم او مشغول به کار بود و در عین حال وارد بر سلک تصوف شده بود[۳]. او پس از یادگیری ادبیات و اصول راهی مرو شد و از دانش الخضری فقه را فراگرفت و در آن سرآمد شد.

گفتار

هر کس بخاطر امور دنیوی خود را فروتن کند دو سوم دینش از بین می‌برد زیرا با زبان و ظاهر تسلیم او شده و اگر قلبا بر او فروتنی کند تمام دینش از بین می‌رود[۴].

و گفت: مردم در مورد فقر و ثروت صحبت کردند که هر دو خوب است است و به نظر من بهتر است مرد کفایت امور خود را بدهد تا مصون بماند[۵].

همانطور که خداوند می‌فرماید: (مرا یاد کن تا شما را یاد کنم) [بقره: 152] مرا تا زنده باشی به یاد‌آور و من تو را به یاد می‌آورم در حالی که در زیر خاک مرده ایو خویشاوندان، دوستان و عزیزانت همگی تو را رها کرده‌اند.

وفات

وی در ذی الحجه در سال 405 هجری درگذشت[۶]و در سال 412 هجری نیز گفته شده است[۷].

پانویس

  1. سیر أعلام النبلاء ط الرسالة (18/ 228)
  2. أبو علی الدقاق النیسابوری
  3. شذرات الذهب فی أخبار من ذهب (5/ 40)
  4. البدایة والنهایة ط إحیاء التراث (12/ 16)
  5. طبقات الشافعیة الکبری: السبکی(هجر، ط:الثانیة 1413هـ) (صـ:4/ 331)
  6. تبیین کذب المفتری (226)
  7. فی النجوم الزاهرة فی ملوک مصر والقاهرة (4/ 255)