confirmed، مدیران
۶٬۴۶۳
ویرایش
(←پانویس) |
|||
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۶: | خط ۶: | ||
== قدمت بیتالمقدس == | == قدمت بیتالمقدس == | ||
بنابر شواهد باستان شناختی، سابقۀ حیات بشر در منطقه بیتالمقدس، به دورۀ نخست از دوران چهارم زمین شناسی برمیگردد. | بنابر شواهد باستان شناختی، سابقۀ حیات بشر در منطقه بیتالمقدس، به دورۀ نخست از دوران چهارم زمین شناسی برمیگردد. آنجا به صورت «دژی» بوده که عربهای مهاجر از [[جزیرةالعرب]] که همان کنعانیهای سامی نژاد بودند، حدود 3000 سال قبل از میلاد اینجا را از دست کنعانیها خارج کردند. | ||
دولت یهود از حدود 1020 سال قبل از میلاد تأسیس شد و تنها مدت 80 سال حکمرانی داود و سلیمان نبی، دارای تشکیلات و سازمان سیاسی بود. حضرت سلیمان در سال چهارم حکومتش 539 سال بعد از وفات [[حضرت موسی]]، بنابر وصیت پدرش، بنای بیتالمقدس را شروع کرد، 979 سال بعد از وفات حضرت | دولت یهود از حدود 1020 سال قبل از میلاد تأسیس شد و تنها مدت 80 سال حکمرانی داود و سلیمان نبی، دارای تشکیلات و سازمان سیاسی بود. حضرت سلیمان در سال چهارم حکومتش 539 سال بعد از وفات [[حضرت موسی|حضرت موسی (علیهالسلام)]]، بنابر وصیت پدرش، بنای بیتالمقدس را شروع کرد، 979 سال بعد از وفات حضرت موسی، بخت نصر دوم بابلی به آنجا حمله کرد و آنجا را خراب نمود و این شهر 70 سال بهصورت خرابه باقی ماند و این اولین ویرانی '''قدس''' بود، بعدا در جنگی که بین [[ایران]] و بابل شد، بهدست کوروش هخامنشی فتح شد و این پادشاه ایرانی اجازه داد تا بیتالمقدس و معابد آنها بازسازی شود. | ||
حدود 200 سال در تصرف ایرانیان بود که در این مدت، بعد از سقوط هخامنشیان، شهر در تصرف اسکندر مقدونی درآمد. 63 سال قبل از میلاد رومیها و 40 سال قبل از میلاد، پارتیان ایرانی بر بیتالمقدس مسلط شدند و مدتی بعد، رومیان و ایرانیان بر آنجا مسلط شدند که [[حضرت عیسی]] | حدود 200 سال در تصرف ایرانیان بود که در این مدت، بعد از سقوط هخامنشیان، شهر در تصرف اسکندر مقدونی درآمد. 63 سال قبل از میلاد رومیها و 40 سال قبل از میلاد، پارتیان ایرانی بر بیتالمقدس مسلط شدند و مدتی بعد، رومیان و ایرانیان بر آنجا مسلط شدند که [[حضرت عیسی|حضرت عیسی (علیهالسلام)]] در دوره حکومت هر دو به دنیا آمد. | ||
سال 132 و 66 میلادی شورشهایی بزرگ در این منطقه روی داد که به شدت از طرف رومیان سرکوب شد. تیتوس (صیطوس) شاه روم، 40 سال بعد از صعود حضرت عیسی به آسمان در همان اولین سال حکومتش به آنجا حمله کرد، هیکل یا (معبدسلیمان) را آتش زد و همه کتب را سوزاند و قدس را از [[بنی اسرائیل]] خالی کرد که این آغاز پراکندگی یهود در سراسر جهان بود و این منطقه تا فتح آن | سال 132 و 66 میلادی شورشهایی بزرگ در این منطقه روی داد که به شدت از طرف رومیان سرکوب شد. تیتوس (صیطوس) شاه روم، 40 سال بعد از صعود حضرت عیسی به آسمان در همان اولین سال حکومتش به آنجا حمله کرد، هیکل یا (معبدسلیمان) را آتش زد و همه کتب را سوزاند و قدس را از [[بنی اسرائیل|بنیاسرائیل]] خالی کرد که این آغاز پراکندگی [[یهود]] در سراسر جهان بود و این منطقه تا فتح آن بهدست مسلمانان در تحولات نظامی و سیاسی بود. | ||
== تاریخچه اسلامی == | == تاریخچه اسلامی == | ||
خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
پس از نبرد یرموک (۱۵ رجب / اوت ۶۳۶)، مسلمانان بیتالمقدس را در ۱۶۱۷/ ۶۳۸ فتح کردند<ref>بلاذری، ص۱۳۹.</ref>. | پس از نبرد یرموک (۱۵ رجب / اوت ۶۳۶)، مسلمانان بیتالمقدس را در ۱۶۱۷/ ۶۳۸ فتح کردند<ref>بلاذری، ص۱۳۹.</ref>. | ||
نخستین مسلمانانی که در بیتالمقدس اسکان یافتند، کسانی از مردم مدینه همچون اوس، برادرزاده ''حَسّان بن ثابت''، شاعر خاص [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبراکرم (صلیالله علیه وآله وسلم)]] بودند<ref>ابن سعد، ج ۷، قسم ۲، ص۱۲۴</ref>. | نخستین مسلمانانی که در بیتالمقدس اسکان یافتند، کسانی از مردم [[مدینه]] همچون اوس، برادرزاده ''حَسّان بن ثابت''، شاعر خاص [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبراکرم (صلیالله علیه وآله وسلم)]] بودند<ref>ابن سعد، ج ۷، قسم ۲، ص۱۲۴</ref>. | ||
برخی منابع گفتهاند | برخی منابع گفتهاند [[عثمان بن عفان|عثمان]]، عواید باغهای سلوام (شیلوه) را به فقرای شهر اختصاص داد. باوجود اینکه نظم جامعه مسیحیان این شهر با فتح بیتالمقدس به دست مسلمانان دستخوش دگرگونی شد، بیتالمقدس هویت مسیحی خود را تا حدودی حفظ کرد. | ||
'''دورۀ امویان''' | |||
در حدود سال ۱۹ هجری قمری [[معاویه بن ابی سفیان]] به فرماندهی سپاه اسلام در [[فلسطین]] و [[شام (شامات)|شام]] منصوب شد. او مدت چهل سال، نخست به عنوان والی، سپس به عنوان خلیفه، بر این سرزمین حکم راند<ref>نولدکه، ص۹۵</ref>. | |||
'''دورۀ عباسیان''' | |||
''' | |||
در عهد [[مأمون]] (۱۹۸ -۲۱۸) بیتالمقدس دچار قحطی شد و مسلمانان از آن کوچیدند. شورش عظیم «فلاحین» در اواخر حکومت [[معتصم]] (۲۱۸ -۲۲۷) به رهبری ابوحرب المُبَرْقَع، در سراسر شام گسترش یافت. هنگامی که او وارد بیتالمقدس شد، مردم شهر از مسلمان و مسیحی و یهودی از شهر گریختند و تمام عبادتگاهها غارت شد. سرانجام، المبرقع در مقابل سپاه معتصم شکست خورد<ref>ابن اثیر، ج ۶، ص۳۷۱-۳۷۲؛ سایروس، ج ۲، ص۵۴۱</ref>. | در عهد [[مأمون]] (۱۹۸ -۲۱۸) بیتالمقدس دچار قحطی شد و مسلمانان از آن کوچیدند. شورش عظیم «فلاحین» در اواخر حکومت [[معتصم]] (۲۱۸ -۲۲۷) به رهبری ابوحرب المُبَرْقَع، در سراسر شام گسترش یافت. هنگامی که او وارد بیتالمقدس شد، مردم شهر از مسلمان و مسیحی و یهودی از شهر گریختند و تمام عبادتگاهها غارت شد. سرانجام، المبرقع در مقابل سپاه معتصم شکست خورد<ref>ابن اثیر، ج ۶، ص۳۷۱-۳۷۲؛ سایروس، ج ۲، ص۵۴۱</ref>. | ||
'''دورۀ''' '''فاطمیان، ترکمانان و سلجوقیان''' | |||
''' | |||
اندکی پس از فتح [[مصر]] به دست فاطمیان، فلسطین و بیتالمقدس نیز تحت سلطه آنها درآمد. فلسطین پیوسته مورد هجوم قرمطیان و صحرانشینان بود<ref>ابن اثیر، ج ۱۰، ص۳۰۸، س ۱۷</ref>. | اندکی پس از فتح [[مصر]] به دست فاطمیان، فلسطین و بیتالمقدس نیز تحت سلطه آنها درآمد. فلسطین پیوسته مورد هجوم قرمطیان و صحرانشینان بود<ref>ابن اثیر، ج ۱۰، ص۳۰۸، س ۱۷</ref>. | ||
از حدود اواسط قرن پنجم، بیتالمقدس بتدریج | از حدود اواسط قرن پنجم، بیتالمقدس بتدریج بهعنوان شهر اصلی جانشین رمله شد. | ||
در ثلث پایانی قرن پنجم، به جای رمله، بیتالمقدس کانون رویدادهای نظامی بود. فاطمیان که از قحطی و طاعون و هرج و مرج در مصر به تنگ آمده بودند برای سرکوب صحرانشینان یاغی و متمرد و دستاندازیهای سلاجقه در فلسطین، از اَتسِزبن | در ثلث پایانی قرن پنجم، به جای رمله، بیتالمقدس کانون رویدادهای نظامی بود. فاطمیان که از قحطی و طاعون و هرج و مرج در [[جمهوری عربی مصر|مصر]] به تنگ آمده بودند برای سرکوب صحرانشینان یاغی و متمرد و دستاندازیهای سلاجقه در فلسطین، از ''اَتسِزبن اُوَق''، فرمانده ترکمن، استمداد جستند؛ اما اتسز خود به دشمنی با فاطمیان برخاست و در۴۶۳ بیتالمقدس را پس از محاصرهای طولانی به تصرف درآورد و به مصر نیز حمله برد. سرانجام در ۴۷۰ به دست تُتُش، برادر ملکشاه سلجوقی، مغلوب شد و بیتالمقدس به قلمرو سلاجقه منضم گردید<ref>یافعی، ج ۳، ص۱۳۹</ref>. | ||
در شعبان ۴۹۱، هنگامی که صلیبیان در راه بیتالمقدس بودند، | در شعبان ۴۹۱، هنگامی که صلیبیان در راه بیتالمقدس بودند، ''الافضل''، نایب الحکومه فاطمی مصر، شهر را محاصره و تصرف کرد<ref>ابن میسر، ص۳۸؛ابن خلدون، ج ۵، ص۱۸۴</ref>. | ||
مذهب غالب مردم شهر در قرن چهارم پنجم حتی قبل از هجوم صلیبیان، [[شافعی]] با رشحاتی از مذهب [[حنبلی]] بود که ابوالفرج شیرازی بدان سامان برده بود<ref>حنبلی، ص۲۶۳- ۲۶۵</ref>. | مذهب غالب مردم شهر در قرن چهارم پنجم حتی قبل از هجوم صلیبیان، [[شافعی]] با رشحاتی از مذهب [[حنبلی]] بود که ابوالفرج شیرازی بدان سامان برده بود<ref>حنبلی، ص۲۶۳- ۲۶۵</ref>. | ||
'''دورۀ صلیبیان و ایوبیان''' | |||
صلیبیان در [[23 رمضان|۲۳ رمضان]] ۴۹۱، بیتالمقدس را تصرف کردند. قتل عام مسلمانان و یهودیان ناشی از ملاحظات دینی و نظامی بود. بیتالمقدس به صورت شهری مسیحی درآمد و غیرمسیحیان حق اقامت در آن داشتند. [[مسجد|مساجد]] به [[کلیسا]] تبدیل شد، یا بهعنوان اماکن غیردینی مورد استفاده قرار گرفت. | |||
مملکت نوپای مسیحی، مملکت اورشلیم یا «رگنوم هیروسالم» نامیده شد و بیتالمقدس (اورشلیم) بهعنوان مرکز این مملکت، و در مقام یک مکان مقدس مسیحی، رو به رونق نهاد. در کمتر از یک دهه پس از آنکه صلیبیان این شهر را تسخیر کردند، زندگی برای ساکنان غیرمسیحی به حالت عادی درآمد. ورود به این شهر همچنان برای مسلمانان و یهودیان ممنوع بود؛ اما آنان به مرور اجازه یافتند که برای تجارت و زیارت وارد شهر شوند<ref>ابن منقذ، ص۱۳۴ -۱۳۵</ref>. | |||
مملکت نوپای مسیحی، مملکت اورشلیم یا «رگنوم هیروسالم» نامیده شد و بیتالمقدس (اورشلیم) | |||
[[صلاحالدین ایوبی]] پس از پیروزی قاطع بر صلیبیان در حِطّین (ربیع الثانی ۵۸۳/ ژوئیة ۱۱۸۷) به طرف بیتالمقدس پیش رفت و این شهر را به محاصره خود درآورد. پس از مذاکرات فراوان، در رمضان ۵۸۳/ نوامبر ۱۱۸۷، پیمانی میان او و صلیبیان منعقد شد. براساس آن، سکنه شهر اجازه یافتند که پس از پرداخت فدیه خود را آزاد سازند. تنها مسیحیان شرقی در بیتالمقدس ماندند و شهر در اندک زمانی چهره کاملاً اسلامی به خود گرفت. اماکن مقدس مسلمانان حیثیت پیشین خود را بازیافت. | [[صلاحالدین ایوبی]] پس از پیروزی قاطع بر صلیبیان در حِطّین (ربیع الثانی ۵۸۳/ ژوئیة ۱۱۸۷) به طرف بیتالمقدس پیش رفت و این شهر را به محاصره خود درآورد. پس از مذاکرات فراوان، در رمضان ۵۸۳/ نوامبر ۱۱۸۷، پیمانی میان او و صلیبیان منعقد شد. براساس آن، سکنه شهر اجازه یافتند که پس از پرداخت فدیه خود را آزاد سازند. تنها مسیحیان شرقی در بیتالمقدس ماندند و شهر در اندک زمانی چهره کاملاً اسلامی به خود گرفت. اماکن مقدس مسلمانان حیثیت پیشین خود را بازیافت. | ||
خط ۵۹: | خط ۵۴: | ||
الکامل، برادر المعظم، که حاکم مصر بود، برای آنکه از تعرض ایوبیان شام مصون باشد، در حدود ۶۲۶/۱۲۲۹ معاهدهای با امپراتور فردریک دوم منعقد کرد و طبق آن این شهر را به مدت ده سال به او واگذاشت. به سبب منازعاتی که بعدها بین ایوبیان مصر و ایوبیان شام پیش آمد، قراردادی میان ایوبیان شام و مسیحیان منعقد شد که به موجب آن ظاهراً مسلمانان حتی از ناحیه معبدنیز بیرون رانده میشدند و فرمانده صلیبیان امکان مییافت که بر بیتالمقدس یکسره تسلط یابد.<ref>کدر، ج ۴۱، ص ۸۸</ref>. | الکامل، برادر المعظم، که حاکم مصر بود، برای آنکه از تعرض ایوبیان شام مصون باشد، در حدود ۶۲۶/۱۲۲۹ معاهدهای با امپراتور فردریک دوم منعقد کرد و طبق آن این شهر را به مدت ده سال به او واگذاشت. به سبب منازعاتی که بعدها بین ایوبیان مصر و ایوبیان شام پیش آمد، قراردادی میان ایوبیان شام و مسیحیان منعقد شد که به موجب آن ظاهراً مسلمانان حتی از ناحیه معبدنیز بیرون رانده میشدند و فرمانده صلیبیان امکان مییافت که بر بیتالمقدس یکسره تسلط یابد.<ref>کدر، ج ۴۱، ص ۸۸</ref>. | ||
'''دوران ممالیک و عثمانیها''' | '''دوران ممالیک و عثمانیها''' | ||
خط ۷۴: | خط ۶۷: | ||
== قیمومیت انگلستان و انقلاب براق == | == قیمومیت انگلستان و انقلاب براق == | ||
در ۳۱ تیر ۱۳۰۱/۲۲ ژوئیة ۱۹۲۲ شورای جامعه ملل، قیمومت فلسطین را رسماً به دولت [[انگلیس]] واگذاشت و بیتالمقدس به عنوان مرکز قیمومت بریتانیا بر فلسطین (۱۳۰۱-۱۳۲۷ش /۱۹۲۲ -۱۹۴۸) برگزیده شد<ref>دایرة المعارف خاورمیانة معاصر، ذیل "Jerusalem"</ref>. کوششهای شخصیتهای اسلامی برجستهای چون حاج ''امین الحسینی''، ''عبدالقادر الحسینی''، ''موسی کاظم پاشاالحسینی''، برای حل مسالمتآمیز مسئله بیتالمقدس و فلسطین، بینتیجه ماند. <br> | در ۳۱ تیر ۱۳۰۱/۲۲ ژوئیة ۱۹۲۲ شورای جامعه ملل، قیمومت فلسطین را رسماً به دولت [[انگلیس]] واگذاشت و بیتالمقدس به عنوان مرکز قیمومت بریتانیا بر فلسطین (۱۳۰۱-۱۳۲۷ش /۱۹۲۲ -۱۹۴۸) برگزیده شد<ref>دایرة المعارف خاورمیانة معاصر، ذیل "Jerusalem"</ref>. کوششهای شخصیتهای اسلامی برجستهای چون حاج ''امین الحسینی''، ''عبدالقادر الحسینی''، ''موسی کاظم پاشاالحسینی''، برای حل مسالمتآمیز مسئله بیتالمقدس و فلسطین، بینتیجه ماند. <br> | ||
محور تلاش آنان جلب توجه مسلمانان سراسر جهان به اهمیت | محور تلاش آنان جلب توجه مسلمانان سراسر جهان به اهمیت مسأله قدس و تعلق آن به همه مسلمانان بود، اما این تلاشها ثمری نداشت. در ۱۳۰۸ش /۱۹۲۹، به دنبال تصرف دیوار بُراق (دیوار ندبه) و مسجد جامع از سوی صهیونیسمها، درگیریهای دامنه داری میان مسلمانان و یهودیان روی داد که سراسر فلسطین را دربرگرفت. این مقاومت مردم مسلمان فلسطین به انقلاب براق معروف شد<ref>خسروشاهی، ص۵۱-۵۶.</ref>. بروز جنگ جهانی دوم، بحرانهای موجود در بیتالمقدس را که ناشی از استعمار [[بریتانیا]] و اقدامات پنهانی صهیونیسمها بود، گسترش داد<ref>بیت القدس، ص۱۰۸.</ref>. | ||
== تقسیم فلسطین به دو کشور == | == تقسیم فلسطین به دو کشور == | ||
خط ۱۰۳: | خط ۹۶: | ||
پاک و منزه است خدایی که در مبارک شبی بنده خود [[حضرت محمد(ص)|حضرت محمد(صلیالله علیه وآله وسلم)]] را از [[مسجدالحرام]] به مسجد الاقصایی که پیرامونش را به حضور و قدوم خاصان مبارک ساخت، سیر داد تا آیات خدا را به او بنمایاند. به درستی که خداوند شنوا و بیناست. | پاک و منزه است خدایی که در مبارک شبی بنده خود [[حضرت محمد(ص)|حضرت محمد(صلیالله علیه وآله وسلم)]] را از [[مسجدالحرام]] به مسجد الاقصایی که پیرامونش را به حضور و قدوم خاصان مبارک ساخت، سیر داد تا آیات خدا را به او بنمایاند. به درستی که خداوند شنوا و بیناست. | ||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[اسلام]] | |||
* [[مسیحیت]] | |||
* [[آیین یهودیت]] | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{فلسطین}} | |||
[[رده:شهرها]] | [[رده:شهرها]] | ||
[[رده:فلسطین]] | [[رده:فلسطین]] |