۱٬۷۳۸
ویرایش
Mollahashem (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Mollahashem (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class="wikiInfo"> | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:Jeld5.jpg|بندانگشتی|فصلنامه اندیشه تقریب شماره 5]] | [[پرونده:Jeld5.jpg|بندانگشتی|فصلنامه اندیشه تقریب شماره 5]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:right" |+ | | ||
خط ۳۸: | خط ۲۶: | ||
</div> | </div> | ||
{{پانویس رنگی}} | {{پانویس رنگی}} | ||
'''نقش انقلاب اسلامی در بیداری و وحدت مسلمانان''' عنوان مقالهای از بخش اندیشه [[اندیشه تقریب (فصلنامه)|فصلنامه اندیشه تقریب]] در شماره پنجم میباشد که به قلم سید مهدی بزرگی <ref>کارشناس ارشد روابط بینالملل</ref> و به اهتمام [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] تدوین و منتشر شده است. این مقاله در فصل زمستان سال 1384 منتشر شده است.</div> | |||
=چکیده= | =چکیده= | ||
جهان اسلام با آن همه سابقه درخشان خود، امروزه درون خود با مشکلات گوناگونى مواجه است. کشورهاى قدرتمند و استعمارگر که دوام و بقاى خود در از بین بردن اسلام و ضعیف نگهداشتن مسلمانان مىبینند، به ترفندهاى گوناگونى براى جلوگیرى از وحدت مسلمانان و ایجاد تفرقه دست مىزنند. در چنین وضعى بر تمام مسلمانان و کشورهاى اسلامى فرض است که با محوریت اسلام به مقابله با چنین اهداف شوم استکبارى برخیزند. این مهم در ایران با پیروزى انقلاب اسلامى و راهبرد وحدت اسلامى به وسیله امام خمینى(قدس سره) به منصه ظهور رسید.<br> | جهان اسلام با آن همه سابقه درخشان خود، امروزه درون خود با مشکلات گوناگونى مواجه است. کشورهاى قدرتمند و استعمارگر که دوام و بقاى خود در از بین بردن اسلام و ضعیف نگهداشتن مسلمانان مىبینند، به ترفندهاى گوناگونى براى جلوگیرى از وحدت مسلمانان و ایجاد تفرقه دست مىزنند. در چنین وضعى بر تمام مسلمانان و کشورهاى اسلامى فرض است که با محوریت اسلام به مقابله با چنین اهداف شوم استکبارى برخیزند. این مهم در ایران با پیروزى انقلاب اسلامى و راهبرد وحدت اسلامى به وسیله امام خمینى(قدس سره) به منصه ظهور رسید.<br> | ||
نوشته حاضر، نقش انقلاب اسلامى ایران را در بیدارى و وحدت مسلمانان جهان بررسى مىکند و راهبرد این انقلاب را درباره هماهنگى سیاست داخلى و خارجى، توجه به اصول مشترک مذاهب اسلامى و دور از سیاستهاى تفرقه انداز و تأثیر آن در برقرارى روابط دیپلماتیک مورد اشاره قرار داده و پس از آن، علل تفرقه بین مسلمانان و اسباب تحقق وحدت اسلامى از دیدگاه امام خمینى را بررسى کرده و اقدامهاى جمهورى اسلامى ایران در تحقق این امر از برگزارى کنفرانسهاى بینالمللى و تأسیس مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى را تجزیه و تحلیل کرده است.<br> | نوشته حاضر، نقش انقلاب اسلامى ایران را در بیدارى و وحدت مسلمانان جهان بررسى مىکند و راهبرد این انقلاب را درباره هماهنگى سیاست داخلى و خارجى، توجه به اصول مشترک مذاهب اسلامى و دور از سیاستهاى تفرقه انداز و تأثیر آن در برقرارى روابط دیپلماتیک مورد اشاره قرار داده و پس از آن، علل تفرقه بین مسلمانان و اسباب تحقق وحدت اسلامى از دیدگاه امام خمینى را بررسى کرده و اقدامهاى جمهورى اسلامى ایران در تحقق این امر از برگزارى کنفرانسهاى بینالمللى و تأسیس مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى را تجزیه و تحلیل کرده است.<br> | ||
خط ۸۳: | خط ۷۰: | ||
==3ـ3. وحدت امت اسلامى== | ==3ـ3. وحدت امت اسلامى== | ||
قرآن کریم ضمن آن که انسان را خلیفه خدا در زمین معرفى مىکند، مسلمانان را به سوى همبستگى و الفت و برادرى مىخواند و آنها را امت واحده خطاب مىکند. اسلام هیچ فرق و برترى از نظر رنگ، جنس و سرزمین براى انسانها قائل نیست. همه انسانها از یک پدر و مادر یعنى حضرت آدم و حوا زاده شده اند و همه انسانها به رغم مقاومتهاى ظاهرى از نظر اقلیم و نژاد به لحاظ فطرت داراى وحدت هستند و همه طبایع انسانى از یک اصل واحد سرچشمه مىگیرد. قرآن مىفرماید:<br> | قرآن کریم ضمن آن که انسان را خلیفه خدا در زمین معرفى مىکند، مسلمانان را به سوى همبستگى و الفت و برادرى مىخواند و آنها را امت واحده خطاب مىکند. اسلام هیچ فرق و برترى از نظر رنگ، جنس و سرزمین براى انسانها قائل نیست. همه انسانها از یک پدر و مادر یعنى حضرت آدم و حوا زاده شده اند و همه انسانها به رغم مقاومتهاى ظاهرى از نظر اقلیم و نژاد به لحاظ فطرت داراى وحدت هستند و همه طبایع انسانى از یک اصل واحد سرچشمه مىگیرد. قرآن مىفرماید:<br> | ||
خداوند شما را از یک جان آفرید و از آن جفت او را خلق کرد و از آن دو تن خلقى بسیار در اطراف عالم از مرد و زن برانگیخت. (نساء(4): 1).<br> | خداوند شما را از یک جان آفرید و از آن جفت او را خلق کرد و از آن دو تن خلقى بسیار در اطراف عالم از مرد و زن برانگیخت. <ref>(نساء(4): 1).</ref><br> | ||
در این آیه شریفه، همه انسانها اعم از سفید و سیاه و زرد و سرخ شامل رحمت الاهى مىشوند. <br> | در این آیه شریفه، همه انسانها اعم از سفید و سیاه و زرد و سرخ شامل رحمت الاهى مىشوند. <br> | ||
در آیات دیگر نیز امة واحده وارد شده، و این خود دلیل بر یکپارچگی انسانها و عدم برترىهاى مادى و دنیایى است؛ بنابراین، به جاى «ملت» «امت» به کار رفته است: «این است امت که امت واحده است. من نیز پروردگارتان هستم؛ پس من را عبادت کنید»(انبیاء(21):92). خداوند مسلمانان را خطاب مىکند که شما امت واحدى هستید. براساس این اعتقاد هر مسلمانى موظف است وحدت و یکپارچگی امت اسلامى را حفظ کند. رمز دستیابى به آن وحدت، چنگ زدن به ریسمان الاهى، دورى از اختلافها و نیز تألیف و ایجاد اخوت و همبستگى است. همگى به رشته دین خدا چنگ زده، به راههاى متفرق نروید، و به یاد آرید این نعمتهاى بزرگ خدا را که شما با هم دشمن بودید. خدا در دلهاى شما الفت و مهربانى انداخت و به لطف خداوند همه برادر دینى یکدیگر شدید. در صورتى که در پرتگاه آتش بودید، خدا شما را نجات داد (آلعمران(3):103)؛ بنابراین، مسلمانها یک امتند و این از ضروریات اسلام است. معناى یک امت بودن این است که باید وحدت را بین خودشان حفظ کنند. منظور از وحدت این نیست که مسلمانان در یک صف بایستند؛ بلکه وحدت در تشبث به یک منبع واحد است. تفاسیر گوناگونى از «حبل الله» ارائه شده است: «قرآن، احکام و مقررات دین اسلام و در بعضى از روایات شیعه از ولایت نام برده شده است. حقیقت این است که مسلمانها باید به یک اصولى متشبث شوند که مورد قبول و اتفاق همه فرق اسلامى نیز باشد و آن عبارت است از اصل توحید، اصل نبوت و اصل معاد».<ref>استاد محمد واعظ زاده خراسانى، وحدت اسلامى، مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، 1371، ص 2.</ref><br> | در آیات دیگر نیز امة واحده وارد شده، و این خود دلیل بر یکپارچگی انسانها و عدم برترىهاى مادى و دنیایى است؛ بنابراین، به جاى «ملت» «امت» به کار رفته است: «این است امت که امت واحده است. من نیز پروردگارتان هستم؛ پس من را عبادت کنید»(انبیاء(21):92). خداوند مسلمانان را خطاب مىکند که شما امت واحدى هستید. براساس این اعتقاد هر مسلمانى موظف است وحدت و یکپارچگی امت اسلامى را حفظ کند. رمز دستیابى به آن وحدت، چنگ زدن به ریسمان الاهى، دورى از اختلافها و نیز تألیف و ایجاد اخوت و همبستگى است. همگى به رشته دین خدا چنگ زده، به راههاى متفرق نروید، و به یاد آرید این نعمتهاى بزرگ خدا را که شما با هم دشمن بودید. خدا در دلهاى شما الفت و مهربانى انداخت و به لطف خداوند همه برادر دینى یکدیگر شدید. در صورتى که در پرتگاه آتش بودید، خدا شما را نجات داد. <ref>(آلعمران(3):103)</ref>؛ بنابراین، مسلمانها یک امتند و این از ضروریات اسلام است. معناى یک امت بودن این است که باید وحدت را بین خودشان حفظ کنند. منظور از وحدت این نیست که مسلمانان در یک صف بایستند؛ بلکه وحدت در تشبث به یک منبع واحد است. تفاسیر گوناگونى از «حبل الله» ارائه شده است: «قرآن، احکام و مقررات دین اسلام و در بعضى از روایات شیعه از ولایت نام برده شده است. حقیقت این است که مسلمانها باید به یک اصولى متشبث شوند که مورد قبول و اتفاق همه فرق اسلامى نیز باشد و آن عبارت است از اصل توحید، اصل نبوت و اصل معاد».<ref>استاد محمد واعظ زاده خراسانى، وحدت اسلامى، مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى، 1371، ص 2.</ref><br> | ||
بیان و رفتار حضرت رسول اکرم(صلىاللهعلیهوآله) در مورد برادرى بین مسلمانان که در طول 23 سال ابلاغ رسالت الاهى براى آن کوشش وافر مىکرد، اهمیت موضوع و وظیفه مسلمانان در نزدیک شدن هر چه بیشتر به یکدیگر را نشان مىدهد. اخوت اسلامى عنصر ایجاد امت واحده، و امت واحده، اساسىترین پایه نظام سیاسى اسلامى است. پیامبر اکرم(صلىاللهعلیهوآله) براى آن که اسلام تازه متولد شده را در برابر خطرها و تهدیدها و توطئههاى تفرقهافکنانه دشمن بیمه کند، در نخستین روزهاى هجرت در مدینه با ایجاد «پیمان مواخات» بین مسلمانان، گامى مهم و سرنوشت ساز را براى ایجاد حکومت اسلامى و نیز نظام سیاسى اسلام در آینده نزدیک برداشت و در پرتو برکات پربار آن نه تنها اسلام را از اساس بر پایه محکمى بنا نهاد، بلکه با تأکیدها و راهنماىهاى بعدى خویش، سیاست داخلى حکومت اسلامى را بر مبناى وحدت و اخوت اسلامى قرار داد و بدین ترتیب، از ایجاد هر گونه اختلاف و تفرقه بین مسلمانان جلوگیرى کرد. در مورد برادرى بین مسلمانان چه حدیثى گویاتر از اینکه در شرع اسلام آمده است: «اِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ».<br> | بیان و رفتار حضرت رسول اکرم(صلىاللهعلیهوآله) در مورد برادرى بین مسلمانان که در طول 23 سال ابلاغ رسالت الاهى براى آن کوشش وافر مىکرد، اهمیت موضوع و وظیفه مسلمانان در نزدیک شدن هر چه بیشتر به یکدیگر را نشان مىدهد. اخوت اسلامى عنصر ایجاد امت واحده، و امت واحده، اساسىترین پایه نظام سیاسى اسلامى است. پیامبر اکرم(صلىاللهعلیهوآله) براى آن که اسلام تازه متولد شده را در برابر خطرها و تهدیدها و توطئههاى تفرقهافکنانه دشمن بیمه کند، در نخستین روزهاى هجرت در مدینه با ایجاد «پیمان مواخات» بین مسلمانان، گامى مهم و سرنوشت ساز را براى ایجاد حکومت اسلامى و نیز نظام سیاسى اسلام در آینده نزدیک برداشت و در پرتو برکات پربار آن نه تنها اسلام را از اساس بر پایه محکمى بنا نهاد، بلکه با تأکیدها و راهنماىهاى بعدى خویش، سیاست داخلى حکومت اسلامى را بر مبناى وحدت و اخوت اسلامى قرار داد و بدین ترتیب، از ایجاد هر گونه اختلاف و تفرقه بین مسلمانان جلوگیرى کرد. در مورد برادرى بین مسلمانان چه حدیثى گویاتر از اینکه در شرع اسلام آمده است: «اِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ».<br> | ||
اصول و مبانى اخوت اسلامى را که پیامبر اکرم(صلىاللهعلیهوآله) بدانها تأکید داشت مىتوان در موارد ذیل شناسایى کرد: ایمان به خداى یکتا، نفى هرگونه برترى و تبعیض، رعایت حقوق دیگران و احترام به آن، دوستى با دوستان خدا و دشمنى با دشمنان او، وفا به عهد، کمک و یارى به مسلمانان.<br> | اصول و مبانى اخوت اسلامى را که پیامبر اکرم(صلىاللهعلیهوآله) بدانها تأکید داشت مىتوان در موارد ذیل شناسایى کرد: ایمان به خداى یکتا، نفى هرگونه برترى و تبعیض، رعایت حقوق دیگران و احترام به آن، دوستى با دوستان خدا و دشمنى با دشمنان او، وفا به عهد، کمک و یارى به مسلمانان.<br> | ||
خط ۱۱۶: | خط ۱۰۳: | ||
==ب. دورى مسلمانان از اسلام و قرآن == | ==ب. دورى مسلمانان از اسلام و قرآن == | ||
یکى از علل از بین رفتن مجد و عظمت مسلمانان و پدید آمدن تفرقه و مشکلات گوناگون میان آنها، دورى از اسلام و فرمانهاى قرآن کریم است.<br> | یکى از علل از بین رفتن مجد و عظمت مسلمانان و پدید آمدن تفرقه و مشکلات گوناگون میان آنها، دورى از اسلام و فرمانهاى قرآن کریم است.<br> | ||
مشکل عمده مسلمانان جهان دورى از اسلام و قرآن است و اگر مسلمانان به جهت امرى که خداى تبارک و تعالى فرموده است (وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا). اگر به همین یک امر و نهى عمل مىکردند، تمام مشکلاتشان (مشکلات سیاسى، اجتماعى و اقتصادیشان) رفع مىشد و هیچ قدرتى نمىتوانست با آن مقابله کند | مشکل عمده مسلمانان جهان دورى از اسلام و قرآن است و اگر مسلمانان به جهت امرى که خداى تبارک و تعالى فرموده است (وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا). اگر به همین یک امر و نهى عمل مىکردند، تمام مشکلاتشان (مشکلات سیاسى، اجتماعى و اقتصادیشان) رفع مىشد و هیچ قدرتى نمىتوانست با آن مقابله کند. <ref>صحیفه نور، ج 7، ص 176، مورخ 1/4/58.</ref><br> | ||
امام(رحمةالله) یکى از نقشههاى قدرتهاى بزرگ را منحرف کردن مسلمانان از دستورهاى قرآن و ایجاد احساسات قومى و قبیلهاى و ملى گرایانه و نیز ضربه به اخوت آنها ذکر مىکند: «نقشه قدرتهاى بزرگ و وابستگان آنها در کشورهاى اسلامى این است که قشرهاى مسلم را که خدا بین آنها اخوت ایجاد کرده است و مؤمنان را به نام اخوة یاد فرموده است، از هم جدا کنند و به اسم ملت تُرک، ملت کرد، ملت عرب، ملت فارس، از هم جدا، بلکه با هم دشمن کنند و این درست بر خلاف مسیر اسلام و مسیر قرآن کریم است».<ref>امام خمینى(رحمةالله)، رساله نوین، مسائل سیاسى و حقوقى، ترجمه و توضیح بى آزار شیرازى 1360، ص 140.</ref> «اینهایى که به اسم ملیت و گروه گرایى و ملى گرایى بین مسلمین تفرقه مىاندازند، لشکرهاى شیطان و کمک کنندگان به قدرت بزرگ و مخالفین قرآن کریم هستند» <ref>همان</ref>.<br> | امام(رحمةالله) یکى از نقشههاى قدرتهاى بزرگ را منحرف کردن مسلمانان از دستورهاى قرآن و ایجاد احساسات قومى و قبیلهاى و ملى گرایانه و نیز ضربه به اخوت آنها ذکر مىکند: «نقشه قدرتهاى بزرگ و وابستگان آنها در کشورهاى اسلامى این است که قشرهاى مسلم را که خدا بین آنها اخوت ایجاد کرده است و مؤمنان را به نام اخوة یاد فرموده است، از هم جدا کنند و به اسم ملت تُرک، ملت کرد، ملت عرب، ملت فارس، از هم جدا، بلکه با هم دشمن کنند و این درست بر خلاف مسیر اسلام و مسیر قرآن کریم است».<ref>امام خمینى(رحمةالله)، رساله نوین، مسائل سیاسى و حقوقى، ترجمه و توضیح بى آزار شیرازى 1360، ص 140.</ref> «اینهایى که به اسم ملیت و گروه گرایى و ملى گرایى بین مسلمین تفرقه مىاندازند، لشکرهاى شیطان و کمک کنندگان به قدرت بزرگ و مخالفین قرآن کریم هستند» <ref>همان</ref>.<br> | ||
امام در مورد آلت دست قرار گرفتن قرآن به وسیله قدرتهاى شیطانى و طاغوتى و مهجوریت آن بین مسلمانان در وصیت نامه سیاسى ـ الاهى خود یاد آور مىشود که «... و کار به جایى رسید که نقش قرآن به دست حکومتهاى جائر و آخوندهاى خبیث بدتر از طاغوتیان وسیلهاى براى رشد و فساد و توجیه ستمگران و معاندان حق تعالى شد و مع الأسف به دست دشمنان توطئه گر و دوستان جاهل قرآن، این کتاب سرنوشت ساز نقشى جز در گورستانها و مجالس مردگان نداشت و ندارد؛ حال آن که باید وسیله جمع مسلمانان و بشریت و کتاب زندگى آنها باشد، وسیله تفرقه و اختلافات گردید یا به کلى از صحنه خارج شد».<ref>وصیت نامه سیاسى، الاهى حضرت امام خمینى(رحمةالله).</ref><br> | امام در مورد آلت دست قرار گرفتن قرآن به وسیله قدرتهاى شیطانى و طاغوتى و مهجوریت آن بین مسلمانان در وصیت نامه سیاسى ـ الاهى خود یاد آور مىشود که «... و کار به جایى رسید که نقش قرآن به دست حکومتهاى جائر و آخوندهاى خبیث بدتر از طاغوتیان وسیلهاى براى رشد و فساد و توجیه ستمگران و معاندان حق تعالى شد و مع الأسف به دست دشمنان توطئه گر و دوستان جاهل قرآن، این کتاب سرنوشت ساز نقشى جز در گورستانها و مجالس مردگان نداشت و ندارد؛ حال آن که باید وسیله جمع مسلمانان و بشریت و کتاب زندگى آنها باشد، وسیله تفرقه و اختلافات گردید یا به کلى از صحنه خارج شد».<ref>وصیت نامه سیاسى، الاهى حضرت امام خمینى(رحمةالله).</ref><br> | ||
خط ۱۷۰: | خط ۱۵۷: | ||
انقلاب اسلامى ایران همانگونه که مسلمانان ایران را به برادرى و تفاهم اسلامى دعوت مىکند، تمام مسلمانان را نیز براى تحقق وحدت اسلامى فرا مىخواند. در این راه جمهورى اسلامى اساس کار خود را دعوت از عالمان و متفکران سراسر جهان براى بحث و تبادل نظر جهت آگاهى و شناخت بیشتر مذاهب از یکدیگر و جلوگیرى از هر گونه فعالیتهاى تفرقهافکنانه و ضد وحدت قرار داد.<br> | انقلاب اسلامى ایران همانگونه که مسلمانان ایران را به برادرى و تفاهم اسلامى دعوت مىکند، تمام مسلمانان را نیز براى تحقق وحدت اسلامى فرا مىخواند. در این راه جمهورى اسلامى اساس کار خود را دعوت از عالمان و متفکران سراسر جهان براى بحث و تبادل نظر جهت آگاهى و شناخت بیشتر مذاهب از یکدیگر و جلوگیرى از هر گونه فعالیتهاى تفرقهافکنانه و ضد وحدت قرار داد.<br> | ||
جمهورى اسلامى ایران با برپایى کنفرانسهاى متعدد در سطح جهان توانسته است گامهاى بزرگى براى گردهمایى و تجمع عالمان اسلامى بردارد و با ایجاد بحثهاى مفید و سازنده بیشتر حقایق مکتوم و نیز مشترکات و امور مورد تفاهم مذاهب اسلامى را آشکار سازد و زمینههاى تشکیل امت واحده را پدید آورد.<br> | جمهورى اسلامى ایران با برپایى کنفرانسهاى متعدد در سطح جهان توانسته است گامهاى بزرگى براى گردهمایى و تجمع عالمان اسلامى بردارد و با ایجاد بحثهاى مفید و سازنده بیشتر حقایق مکتوم و نیز مشترکات و امور مورد تفاهم مذاهب اسلامى را آشکار سازد و زمینههاى تشکیل امت واحده را پدید آورد.<br> | ||
حضرت آیتالله خامنهاى در خصوص برگزارى کنفرانسها و گردهمایىهاى بزرگ عالمان و متفکران اسلامى مىفرماید: «مهمترین مسؤولیت این کنفرانسها و امثال آن، شناسایى مبانى وحدت و رفع آن موانع مىباشد. به اعتقاد ما کوچکترین این موانع ذهنیت عامه مردم است که باید اصلاح شود و این امر جز به دست علما، روشنفکران، نویسندگان و کسانى که قدرت هدایت افکار عمومى را دارند، میسر نیست».<ref>ویژه نامه تقریب ـ دبیرخانه کنفرانس وحدت اسلامى ـ 1369 تهران.</ref> | حضرت آیتالله خامنهاى در خصوص برگزارى کنفرانسها و گردهمایىهاى بزرگ عالمان و متفکران اسلامى مىفرماید: «مهمترین مسؤولیت این کنفرانسها و امثال آن، شناسایى مبانى وحدت و رفع آن موانع مىباشد. به اعتقاد ما کوچکترین این موانع ذهنیت عامه مردم است که باید اصلاح شود و این امر جز به دست علما، روشنفکران، نویسندگان و کسانى که قدرت هدایت افکار عمومى را دارند، میسر نیست».<ref>ویژه نامه تقریب ـ دبیرخانه کنفرانس وحدت اسلامى ـ 1369 تهران.</ref><br> | ||
==6ـ8. تأسیس مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى == | ==6ـ8. تأسیس مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى == |
ویرایش