۸۶٬۰۹۳
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' سالها' به ' سالها') |
جز (جایگزینی متن - 'زمینه ساز' به 'زمینهساز') |
||
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''امامزادگان بلافصل چهارده [[معصوم]]''' عنوان مقالهای است به زبان فارسی <ref>نویسندگان: آقایان مهدی حسن زاده و عبدالعلی باقری</ref> که در آن زندگی نامه تمامی امامزادگان بلافصل [[چهارده معصوم]] ( | '''امامزادگان بلافصل چهارده [[معصوم]]''' عنوان مقالهای است به زبان فارسی <ref>نویسندگان: آقایان مهدی حسن زاده و عبدالعلی باقری</ref> که در آن زندگی نامه تمامی امامزادگان بلافصل [[چهارده معصوم]] (علیهمالسلام) با همه فراز و نشیبهاو حوادث امامزادگان و نوادگان آنها مورد بررسی قرار گرفته است. | ||
چکیده | چکیده | ||
شناسایی امامزادگان منتسب به چهارده^ و نیز شناخت و تفکیک شخصیتهای برتر و ممتاز آنها از امامزادگانی که یا خود منشا انحراف بودندو یا سرچشمه یک فرقه انحرافی قلمداد گردیدهاند، از جمله مبانی اهداف مقدس پروردگار در راستای سعادت ابدی انسان است تا آدمی مبتنی برشناسایی آنان و بصیرت کافی و لازم دراینباره، راه را از چاه و سره را از ناسره تشخیص داده و | شناسایی امامزادگان منتسب به چهارده^ و نیز شناخت و تفکیک شخصیتهای برتر و ممتاز آنها از امامزادگانی که یا خود منشا انحراف بودندو یا سرچشمه یک فرقه انحرافی قلمداد گردیدهاند، از جمله مبانی اهداف مقدس پروردگار در راستای سعادت ابدی انسان است تا آدمی مبتنی برشناسایی آنان و بصیرت کافی و لازم دراینباره، راه را از چاه و سره را از ناسره تشخیص داده و زمینهساز سعادت خود گردد. | ||
در این مقاله ابتدا سعی شده است تا ابتدا مبانی و مقدمات مربوط به وجود امامزادگان اعم از احترام به سادات از منظر آیات و روایات، | در این مقاله ابتدا سعی شده است تا ابتدا مبانی و مقدمات مربوط به وجود امامزادگان اعم از احترام به سادات از منظر آیات و روایات، | ||
خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
== پیشینه واژه == | == پیشینه واژه == | ||
درباره زمان دقیق کاربرد واژه امامزاده در فرهنگ تشیع خبر قطعی در درست نیست، اما از آنجا که قزوینی در النقض این واژه را به کار برده(النقض ص 198)، میتوان گفت کاربرد واژه امامزاده در قرن ششم معمول بوده است و شاید به دوران قبل از ان هم بازگردد، چون در همین کتاب حتی ضربالمثل برای امامزاده ذکر شده است<ref>(النقض ص 569)</ref> و این حکایت از استعمال رایج لفظ امامزاده در آن دوران و حتی قبل از آن دارد. | درباره زمان دقیق کاربرد واژه امامزاده در فرهنگ تشیع خبر قطعی در درست نیست، اما از آنجا که قزوینی در النقض این واژه را به کار برده(النقض ص 198)، میتوان گفت کاربرد واژه امامزاده در قرن ششم معمول بوده است و شاید به دوران قبل از ان هم بازگردد، چون در همین کتاب حتی ضربالمثل برای امامزاده ذکر شده است<ref>(النقض ص 569)</ref> و این حکایت از استعمال رایج لفظ امامزاده در آن دوران و حتی قبل از آن دارد. | ||
در سدههای اولیه نیز این لفظ استفاده | در سدههای اولیه نیز این لفظ استفاده میشده اما معنایی غیر از معنای امروزی داشته و گاهی برای اسم شخص خاص بکار میرفته است، مثلا امامزاده رکنالدین(<ref>تاریخ الاسلام ذهبی ج 44 ص 42)</ref>. حمدالله مستوفی که در قرن هشتم میزیسته در کتاب نزهه القلوب، بارها از لفظ امامزاده استفاده کرده و در معنای فرزندان ائمه اطهار(علیهمالسلام) به کار برده است(<ref>نزهة القلوب مستوفی ص 54 و 58 و 63 و 116 و 124)</ref>. از قرن نهم به بعد به وفور در کتابهای مختلف لفظ امامزاده دیده میشود، که در اولاد و نسل بکار رفته است(<ref>شرفنامه تاریخ مفصل کردستان ج 2 ص 218)</ref>. ودر قرن دهم در زمان صفویه به اوج خود میرسد<ref>(حق الیقین ص 624 و الصوارم المهرقة فی نقد الصواعق المحرقة ص116).</ref> | ||
== امامزاده با واسطه == | == امامزاده با واسطه == | ||
ترکیب کلمه امام با زاده آنچه به ذهن خطور میکند این است امامزاده باید فرزند بدون واسطه امام باشد، ولی در فرهنگ عامیانه، به فرزندان با واسطه، گاهی واسطه زیاد نیز امامزاده گفته میشود، این مطلب با آموزههای دینی نیز همخوانی دارد، وقتی تمامی امامان دوازدهگانه، ابن رسول الله خطاب میشوند و حتی امام موسی کاظم به دفاع از این مطلب در نزد هارون الرشید برمیخیزد<ref>(المنتظم ج 9 ص 88 و دلائل الامامة طبری ص 25 و کافی کلینی ج 4 ص553).</ref> | ترکیب کلمه امام با زاده آنچه به ذهن خطور میکند این است امامزاده باید فرزند بدون واسطه امام باشد، ولی در فرهنگ عامیانه، به فرزندان با واسطه، گاهی واسطه زیاد نیز امامزاده گفته میشود، این مطلب با آموزههای دینی نیز همخوانی دارد، وقتی تمامی امامان دوازدهگانه، ابن رسول الله خطاب میشوند و حتی امام موسی کاظم به دفاع از این مطلب در نزد هارون الرشید برمیخیزد<ref>(المنتظم ج 9 ص 88 و دلائل الامامة طبری ص 25 و کافی کلینی ج 4 ص553).</ref> | ||
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
طبقه اول: | طبقه اول: | ||
شرافت نسبی معلوم و محل دفنشان نیز معلوم است و در استحباب زیارتشان از ائمه اطهار روایاتی وارد شده و | شرافت نسبی معلوم و محل دفنشان نیز معلوم است و در استحباب زیارتشان از ائمه اطهار روایاتی وارد شده و زیارتنامهای مخصوص از طرف ائمه برای آنان صادر شده است. همانند حضرت عباس، حضرت علی اکبر و حضرت معصومه. | ||
طبقه دوم: | طبقه دوم: | ||
شرافت نسبی و محل دفنشان معلوم است و در استحباب زیارتشان نیز از ائمه اطهار روایاتی آمده اما | شرافت نسبی و محل دفنشان معلوم است و در استحباب زیارتشان نیز از ائمه اطهار روایاتی آمده اما زیارتنامه مخصوص از طرف ائمه برای آنان صادر نشده است مثل حضرت عبدالعظیم حسنی. | ||
طبقه سوم: | طبقه سوم: | ||
خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
طبقه پنجم: | طبقه پنجم: | ||
بقعههایی که به امامزاده مشهورند و با اسمی در بین مردم نامیده | بقعههایی که به امامزاده مشهورند و با اسمی در بین مردم نامیده میشوند، اما مزار شناسان هیچ اطلاعی از آنان ندارند و حتی نمیتوانند احتمالی هم دربارۀ آنها بدهند که از این مکانها به بقعههای مجهول میتوان یاد کرد. | ||
== امامزادگان مشهور == | == امامزادگان مشهور == | ||
خط ۱۱۱: | خط ۱۱۱: | ||
== امامزادگان ایران == | == امامزادگان ایران == | ||
برخی امامزادگان در ایران از شهرت برخوردارند. اکثر مسئولین این بقاع، امامزاده خود را فرزند بلافصل امام میدانند. همین امر موجب شده تا گاهی چند بقعه به یک امامزاده نسبت داده شود درحالی که بیتردید تنها یکی از آنها فرزند واقعی امام است. در بسیاری از موارد، از باب اختصار در نسب نام یک یا چند واسطه حذف شده است. هم اکنون در نقاط مختلف، امامزادههای فراوانی را میبینیم که فرزند امام موسی کاظم معرّفی شدهاند، حال آنکه آن حضرت این همه فرزند نداشت. اینان فرزندزادگان، نبیره، نتیجه، احفاد و زراری امام موسی کاظم7هستند که در انتسابشان نام یک یا چند واسطه حذف شده و این موضوع، آنان را به شکل فرزند بلافصل | برخی امامزادگان در ایران از شهرت برخوردارند. اکثر مسئولین این بقاع، امامزاده خود را فرزند بلافصل امام میدانند. همین امر موجب شده تا گاهی چند بقعه به یک امامزاده نسبت داده شود درحالی که بیتردید تنها یکی از آنها فرزند واقعی امام است. در بسیاری از موارد، از باب اختصار در نسب نام یک یا چند واسطه حذف شده است. هم اکنون در نقاط مختلف، امامزادههای فراوانی را میبینیم که فرزند امام موسی کاظم معرّفی شدهاند، حال آنکه آن حضرت این همه فرزند نداشت. اینان فرزندزادگان، نبیره، نتیجه، احفاد و زراری امام موسی کاظم7هستند که در انتسابشان نام یک یا چند واسطه حذف شده و این موضوع، آنان را به شکل فرزند بلافصل امامدرآورده است. از جمله این موارد میتوان به امامزاده حمزه بن موسی بن جعفر7و اسحاق بن موسی بن جعفر7اشاره نمود. به همین دلیل در جدول زیر فقط نسبت امامزاده با امام معصوم در نظر گرفته شده است. | ||
برخی امامزادگان ایران | برخی امامزادگان ایران | ||
خط ۲۳۳: | خط ۲۳۳: | ||
== دلیل کثرت امامزادگان درایران == | == دلیل کثرت امامزادگان درایران == | ||
در منابع تاریخی برای حضور گسترده امامزادگان در ایران عواملی ذکر شده که اساسیترین آن دو عامل است: | در منابع تاریخی برای حضور گسترده امامزادگان در ایران عواملی ذکر شده که اساسیترین آن دو عامل است: | ||
علاقه ایرانیان به خاندان پیامبر6 سبب شد تا آنان اولاد ائمه را تکریم نمایند. بدین جهت امامزادگان ایران را جایی امن برای خود میدیدند زیرا ظلم ستم امویان وعباسیان باعث شده بود، گروهی از سادات که در قیامها ضد حکومت شرکت میکردند ایران را بستر خوبی برای شروع قیام انتخاب نمایند. ابن اسفندیار در مورد این قیامها و حضور علویان در آنها گفته است: «در این وقت (اواسط سال ۵۳ ق.) به عدد اوراق اشجار، سادات علویه و | علاقه ایرانیان به خاندان پیامبر6 سبب شد تا آنان اولاد ائمه را تکریم نمایند. بدین جهت امامزادگان ایران را جایی امن برای خود میدیدند زیرا ظلم ستم امویان وعباسیان باعث شده بود، گروهی از سادات که در قیامها ضد حکومت شرکت میکردند ایران را بستر خوبی برای شروع قیام انتخاب نمایند. ابن اسفندیار در مورد این قیامها و حضور علویان در آنها گفته است: «در این وقت (اواسط سال ۵۳ ق.) به عدد اوراق اشجار، سادات علویه و بنیهاشم از حجاز و اطراف شام و عراق به خدمت او (حسن بن زید) رسیدند. در حق همه مبرّت و مکرمت فرمود و چنان شد که هر وقت پای در رکاب آوردی سیصد نفر علوی شمشیر کشیده گرداگرد او کله بستندی»<ref>(تاریخ طبرستان ج 1 ص 224).</ref> | ||
تشریف فرمایی حضرت رضا به ایران: پس از سفر امام رضا و قبول ولایت عهدی، فرزندان ائمّه و شیعیانشان کمی احساس امنیت کردند. آنان برای پیوستن به امام رضا و بدان جهت که نواحی ایران برای آنها امنتر بود، سعی داشتند که خود را به شهرهای ایران برسانند. جریان هجرت حضرت فاطمۀ معصومه در سال ۲۰۱ق و همراهان ایشان از این نمونه است. <ref>(ریاض الانساب ص 160)</ref>. در «تاریخ رویان» نوشته «اولیاء الله آملی» در اینباره آمده: | تشریف فرمایی حضرت رضا به ایران: پس از سفر امام رضا و قبول ولایت عهدی، فرزندان ائمّه و شیعیانشان کمی احساس امنیت کردند. آنان برای پیوستن به امام رضا و بدان جهت که نواحی ایران برای آنها امنتر بود، سعی داشتند که خود را به شهرهای ایران برسانند. جریان هجرت حضرت فاطمۀ معصومه در سال ۲۰۱ق و همراهان ایشان از این نمونه است. <ref>(ریاض الانساب ص 160)</ref>. در «تاریخ رویان» نوشته «اولیاء الله آملی» در اینباره آمده: | ||
«سادات علویه به سبب آوازه ولایت عهدی و حکومت امام رضا روی بدین طرف نهادهاند و. . . چون خبر غدری که با رضا کرده، در راه به سادات رسید، هرجا که بودند پناه به کوهستان دیلمان و طبرستان و ری نهادند. بعضی را همین جا شهید کردند و مزار ایشان باقی است و بعضی وطن ساخته، همین جا مانده، تا به عهد متوکِل خلیفه، که ظلم او بر سادات از حدّ درگذشت، بگریختند و در کوهستان طبرستان و بیشه این طرف جای ساختند<ref>(تاریخ رویان متن، ص 84)</ref> | «سادات علویه به سبب آوازه ولایت عهدی و حکومت امام رضا روی بدین طرف نهادهاند و. . . چون خبر غدری که با رضا کرده، در راه به سادات رسید، هرجا که بودند پناه به کوهستان دیلمان و طبرستان و ری نهادند. بعضی را همین جا شهید کردند و مزار ایشان باقی است و بعضی وطن ساخته، همین جا مانده، تا به عهد متوکِل خلیفه، که ظلم او بر سادات از حدّ درگذشت، بگریختند و در کوهستان طبرستان و بیشه این طرف جای ساختند<ref>(تاریخ رویان متن، ص 84)</ref> | ||
خط ۳۰۵: | خط ۳۰۵: | ||
همسران و فرزندان | همسران و فرزندان | ||
الف: همسران: | الف: همسران: | ||
1- شهربانو: ثمره این ازدواج امام سجاد بود. | 1- شهربانو: ثمره این ازدواج امام سجاد بود. اگرچه بسیاری از مورخان شهربانو را مادر امام سجاد و دختر یزدگرد دانستهاند، محققان معاصر در این مسئله تردید دارند. <ref>(اعیان الشیعه ج 2 ص 389).</ref> | ||
2- رباب دختر امرؤ القیس: نقل شده است رباب از بهترین زنان و افضل آنان در ادب و عقل بود. رباب دو فرزند از امام حسین داشت: سکینه و عبداللّه. عبداللّه (علی اصغر) در روز عاشورا خردسال بود و در آغوش پدرش به شهادت رسید. رباب در کربلا حضور داشت و همراه اسیران به شام رفت. <ref>(الکامل فی التاریخ، ج 4 ص 88).</ref> | 2- رباب دختر امرؤ القیس: نقل شده است رباب از بهترین زنان و افضل آنان در ادب و عقل بود. رباب دو فرزند از امام حسین داشت: سکینه و عبداللّه. عبداللّه (علی اصغر) در روز عاشورا خردسال بود و در آغوش پدرش به شهادت رسید. رباب در کربلا حضور داشت و همراه اسیران به شام رفت. <ref>(الکامل فی التاریخ، ج 4 ص 88).</ref> | ||
3- لیلی: لَیلی دختر ابیمُرَّة بن عروة بن مسعود ثَقَفی و میمونة بود. از تاریخِ ازدواج امام حسین با او اطلاعی در دست نیست. علی اکبر فرزند اوست. <ref>(الارشاد شیخ مفید ج 2 135)</ref>. | 3- لیلی: لَیلی دختر ابیمُرَّة بن عروة بن مسعود ثَقَفی و میمونة بود. از تاریخِ ازدواج امام حسین با او اطلاعی در دست نیست. علی اکبر فرزند اوست. <ref>(الارشاد شیخ مفید ج 2 135)</ref>. | ||
خط ۴۱۰: | خط ۴۱۰: | ||
ب: فرزند | ب: فرزند | ||
بر اساس غالب منابع شیعه و سنی، تنها فرزند آن حضرت، امام زمان مسمّا به محمد است. <ref>(مناقب ابن شهر آشوب ج 2 ص 523)</ref> از آنجا که امام عسکری پدر امام مهدی است همواره این چهره از شخصیت امام عسکری برای شیعیان شاخص و پررنگ بوده است. بنابر آنچه نزد امامیه مشهور است، تولد امام مهدی در نیمه شعبان ۲۵۵ق واقع شد، اما تاریخهای دیگر نیز درباره تولد آن حضرت در سالهای ۲۵۶ و ۲۵۴ق آمده است. <ref>(ارشاد شیخ مفید ص 346 و شرح نهج البلاغة ج،7 ص 74)</ref> | بر اساس غالب منابع شیعه و سنی، تنها فرزند آن حضرت، امام زمان مسمّا به محمد است. <ref>(مناقب ابن شهر آشوب ج 2 ص 523)</ref> از آنجا که امام عسکری پدر امام مهدی است همواره این چهره از شخصیت امام عسکری برای شیعیان شاخص و پررنگ بوده است. بنابر آنچه نزد امامیه مشهور است، تولد امام مهدی در نیمه شعبان ۲۵۵ق واقع شد، اما تاریخهای دیگر نیز درباره تولد آن حضرت در سالهای ۲۵۶ و ۲۵۴ق آمده است. <ref>(ارشاد شیخ مفید ص 346 و شرح نهج البلاغة ج،7 ص 74)</ref> | ||
درباره فرزندان حضرت، اقوال دیگری هم وجود دارد. برخی او را دارای ۳ پسر و ۳ دختر شمردهاند. <ref>(الهدایة الکبری خصیبی ص 238)</ref> مشابه قول اخیر نزد امامیه هم دیده میشود؛ خصیبی افزون بر امام مهدی از دو دختر به نامهای فاطمه و دلاله نام برده(همان ص 238) و ابن ابی الثلج افزون بر آن امام، پسری به نام موسی و دو دختر به نامهای فاطمه و عایشه (یا امموسی) را برشمرده است، <ref>(تاریخ الائمة بغدادی ص 14)</ref> اما در برخی کتب انساب، | درباره فرزندان حضرت، اقوال دیگری هم وجود دارد. برخی او را دارای ۳ پسر و ۳ دختر شمردهاند. <ref>(الهدایة الکبری خصیبی ص 238)</ref> مشابه قول اخیر نزد امامیه هم دیده میشود؛ خصیبی افزون بر امام مهدی از دو دختر به نامهای فاطمه و دلاله نام برده(همان ص 238) و ابن ابی الثلج افزون بر آن امام، پسری به نام موسی و دو دختر به نامهای فاطمه و عایشه (یا امموسی) را برشمرده است، <ref>(تاریخ الائمة بغدادی ص 14)</ref> اما در برخی کتب انساب، نامهای ذکر شده، خواهران و برادران امام حسن عسکری هستند. (الشجرة المبارکة فخر رازی ص 93) که شاید با فرزندان او خلط شدهاند. به عکس، برخی از عالمان اهل سنت چون ابن جریر طبری، یحیی بن صاعد و ابن حزم معتقد بودند که آن حضرت اصلاً فرزندی نداشته است. <ref>(«امام حسن عسکری7» پاکتچی و دائرة المعارف بزرگ اسلامی ج20، ص 618)</ref> | ||
== صاحب العصر و الزمان المهدی علیهالافالتحیه والسلام == | == صاحب العصر و الزمان المهدی علیهالافالتحیه والسلام == | ||
شاید در طول عمر با خیر و برکت مولای جن و انس مهدی صاحب الزمان عج در بلاد مختلف فرزندان زیادی از امام مهدی زندگی کنندمثل جزایر خضرا و یا مدینه و یا عراق و دیگر بلاد که این نسل هم یاوران مولا در ظهور الهی موعود تمام انبیا باشند. . . . . . . الله اعلم | شاید در طول عمر با خیر و برکت مولای جن و انس مهدی صاحب الزمان عج در بلاد مختلف فرزندان زیادی از امام مهدی زندگی کنندمثل جزایر خضرا و یا مدینه و یا عراق و دیگر بلاد که این نسل هم یاوران مولا در ظهور الهی موعود تمام انبیا باشند. . . . . . . الله اعلم | ||
خط ۵۳۱: | خط ۵۳۱: | ||
57-ینابیع المودة قندوزی. | 57-ینابیع المودة قندوزی. | ||
=پانویس= | == پانویس == | ||
{{پانویس | {{پانویس}} | ||
=منابع= | =منابع= | ||
[[رده: | [[رده:مقالهها]] | ||
[[رده:امامزادگان]] | [[رده:امامزادگان]] |